Op 22 juli 1836, zes jaar na de onafhankelijkheid van België, richten de bewoners van enkele gehuchten voor de eerste maal aan de hogere overheid een verzoek tot afscheiding van Turnhout. Dit werd echter verworpen, net als de tweede en de derde aanvraag (1852 en 1853). Vijf jaar later geeft de Kamer van Volksvertegenwoordigers een gunstig advies, de Senaat stemt in en Koning Leopold I tekent op 29 december 1858 het besluit. Oud-Turnhout is vanaf 1 januari 1859 een zelfstandige gemeente met 2.807 inwoners.
Na 120 jaar autonomie dreigde opnieuw de fusie met Turnhout. Maar door de onverzettelijkheid van de gemeenteraad o.l.v. burgemeester Jan Nuyts bleven wij een zelfstandige gemeente en werd de schade beperkt tot enkele grenscorrecties. Op 1/1/1977 werd Schoonbroek bij Retie en Kijkverdriet bij Ravels gevoegd. Door deze grenscorrecties verloren we 1.038 inwoners en verminderde de oppervlakte van 4.774 ha tot de huidige 3.986 ha.
Ook de voorbije decennia bleef de gemeente investeren in moderne infrastructuur. Oud-Turnhout beschikt over moderne cultuur-, jeugd- en sportinfrastructuur, een centraal gelegen administratief centrum, een dienstencentrum Eigenaard, een eigen containerpark, een uitgebreid toeristisch aanbod, moderne scholen en blijft haar wegennet continu verbeteren.